Uitgeputte zorgmedewerkers met de wanhoop en vermoeidheid in hun ogen. Lange wachtlijsten voor de reguliere zorg. Applaudisserende mensen en Jerusalema Challenges. De beelden staan gegrift in ons collectief geheugen: corona heeft héél veel impact gemaakt. Maar de rookwolken trekken langzaam op. En dan is het tijd om de achterstanden weg te werken en de draad weer op te pakken, maar wél met de inzichten die het afgelopen jaar ons heeft gegeven.
In het voorbije jaar gebeurden ook mooie dingen. Zaken die tot maart 2020 onmogelijk leken, waren tóch haalbaar. Ineens bleek dat we, ook op afstand, beter kunnen samenwerken dan we hadden gedacht. Dat we elkaar heus wel weten te vinden wanneer de nood aan de man is. En dat we het best in ons hebben om naar het totaalplaatje te kijken, in plaats van alleen naar ons eigen belang. Dat is een hoopgevende ontwikkeling!
Doorpakken, niet blijven hangen
Nu de wereld stap voor stap weer wat normaler wordt, is het de kunst om te durven doorpakken, en dus niet weer terug te vallen in oude patronen. Bijvoorbeeld door, op regionaal niveau, goed te blijven samenwerken. Bekijk het zorgaanbod echt eens op regionale schaal. Regie en visie zijn nodig, in plaats van de prikkels om maximale winsten na te streven.
Naast het efficiënt afstemmen van zorgvraag en -aanbod heeft de Covid-19-crisis ons geleerd dat een aantal functies en taken niet rücksichtslos in het buitenland kan blijven plaatsvinden. Medicijnontwikkeling en -productie kunnen uitstekend in Nederland gebeuren. Ons land heeft een uitmuntende uitgangspositie om hier weer een leidende rol te gaan spelen. Dat biedt kansen voor werkgelegenheid, voor het terugpakken van een koppositie en voor het sneller managen van gezondheidsrisico’s- en gevaren die ongetwijfeld ook in de toekomst nog eens op ons afkomen.
Het ware probleem: obesitas
Wanneer Covid-19 ons zicht niet meer vertroebelt, zullen we het ware probleem in de gezondheidszorg zeker weer gaan zien: obesitas. Corona - en alle mobiliteitsbeperkende maatregelen die daar het gevolg van waren - hebben het overgewichtsprobleem niet bepaald verkleind. Het woord ‘coronakilo’ verrijkte in 2020 ons woordenboek. Tegelijkertijd verrijkten coronakilo’s ook onze lichamen - al is verrijken niet echt het juiste woord. Het is eerder een verarming van onze gezondheidsstatus.
Covid-19-patiënten met obesitas belandden veel vaker in het ziekenhuis - zelfs op de IC - dan mensen met een gezond gewicht. Obesitas is een groot probleem en zorgt voor tal van ziektebeelden. Het is de werkelijke bedreiging van de volksgezondheid. Het aanpakken van overgewicht, in combinatie met het stimuleren van een gezonde levensstijl, zou de allerhoogste prioriteit moeten hebben. Waar blijft de suikertaks? Waarom wordt verse groente niet gesubsidieerd? Waarom vinden we op zo’n beetje elke straathoek verleidingen die ons ongezonder maken? Gezondheidsexperts pleitten onlangs al voor het duurder maken van ongezonde voeding en het goedkoper maken van groente en fruit. Dat kan ik alleen maar toejuichen.
Preventie en bewustwording
Om obesitas tegen te gaan, zijn meestal geen kostbare vaccins of andere medicijnen nodig. Het begint met preventie en bewustwording: het onder ogen zien van het probleem, om vervolgens de oorzaken aan te pakken. De preventie van overgewicht is een investering die geen terugverdientijd vergt. Een andere leefstijl kan hierin al meer betekenen dan welk medicijn dan ook. Uiteindelijk leidt dit tot een afname van de druk op de zorg. En het maakt dat de zorg voor iedereen betaalbaarder wordt. Waardoor weer meer ruimte ontstaat voor innovatie en verbetering van de kwaliteit van zorg.
De strijd tegen obesitas is een gevecht dat een goede samenwerking vereist. Maar dat we goed kunnen samenwerken als onze gezondheid bedreigd wordt, heeft de coronatijd wel bewezen. Laten we deze flow dan ook vasthouden en, wanneer de corona-rookwolken zijn opgetrokken en we weer helder kunnen zien, een volgende stap zetten. Een ongelofelijke belangrijke stap richting een gezondere toekomst: het hervatten van de zware strijd tegen de kilo’s!
